Wat kan je doen voor je nabestaanden als je er straks niet meer bent? Deze vaders kiezen ervoor hun dochters mooie herinneringen en belangrijke levenslessen mee te geven. Bijzonder ontroerend!
Browsing Category
Herinneringen delen
Herinneringen delen, Herinneringen vieren
Nostalgie, een fijne herinnering of een pijnlijk verlangen?
Laatst kwam ik de volgende citaten tegen:
“Nostalgie ontstaat vaak uit angst. Angst voor de toekomst, angst voor vernieuwing.”
en
“Nostalgie is een ontsnapping aan het heden. Een vlucht naar een tijd waarin je nog zekerheden had.”
Ik vind dit nogal negatief klinken. Alsof nostalgie je tegenhoudt, je weerhoudt van het zetten van nieuwe stappen. Je in het verleden doet blijven hangen. Zelf heb ik juist een romantisch beeld bij nostalgie. Weer even terug naar de tijd dat alles zeker leek, even terug naar wat is geweest.
Ja, voor de één is nostalgie een heerlijke herinnering op een druilerige zondagmiddag. Goed voor een glimlach, misschien een vleugje melancholie. Voor de ander is het een pijnlijk verlangen naar wat is geweest.
Als het leven onzeker is
Op zich als je de citaten afzet tegen de tijd van nu, zit er iets in. Het zal niet geheel toevallig zijn dat juist, nu we leven in een onzekere tijd, waarin alles in een hoog tempo veranderd en veel mensen hun houvast (dreigen te) verliezen, nostalgie overal de kop opsteekt. Het verleden lijkt hipper dan ooit. Je ziet het aan tv-programma’s, kleding die we dragen en huizen die we bouwen. Trek je dit door naar het individu, dan zien we dat mensen die een nieuwe levensfase ingaan ook vaak terugkijken op hun leven.
Is het een vlucht? Duik je het verleden in uit angst en houdt het je dan tegen om nieuwe stappen te zetten? Als ik naar mezelf kijk, dan geeft een blik in mijn verleden mij kracht en zelfvertrouwen om nieuwe stappen te zetten. Het fijne gevoel bij een herinnering neem ik mee naar het nu en naar de toekomst en maakt dat ik vol vertrouwen nieuwe uitdagingen aanga. Die zekerheid van vroeger, de tijd dat alles duidelijk was en ongecompliceerd (in je herinnering dan…) die je ervaart in een nostalgische bui, kan je juist gebruiken in tijden dat alles onzeker lijkt.
Kan een fijne herinnering vertrouwen geven
Zo merkte ik, toen ik net in Rotterdam woonde, ik weer af en toe het boekje opensloeg dat mijn vriendinnen me ooit gaven toen ik naar Peru vertrok. Dat deed ik niet toen ik nog in mijn oude, vertrouwde huisje in Oldenzaal woonde. Telkens kreeg ik weer een warm gevoel bij de lieve teksten en mooie herinneringen. Is het toeval dat ik dit boekje pakte toen ik al mijn zekerheden van me afgeschud had en me in een compleet nieuwe situatie bevond? Ik denk het niet. Bij een dergelijke overgang is het fijn om even terug te denken en je dan sterk en vertrouwd genoeg te voelen om nieuwe uitdagingen aan te gaan.
Nog even en de generatie die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt is er niet meer. Wordt het dan minder belangrijk om jaarlijks stil te staan bij de gebeurtenissen of juist belangrijker?
Dit dacht ik toen ik op Plein 1940 in Rotterdam stond tijdens de Nationale Dodenherdenking.
Afstandelijke geschiedenislessen
Soms krijgt de Tweede Wereldoorlog voor mij iets abstracts, iets groots en omvangrijks. Iets wat moeilijk te bevatten is en daarom afstandelijk voelt. En het heeft zich ook voor mij op ‘afstand’ afgespeeld. Niet letterlijk, want hier in Rotterdam zijn veel dingen gebeurd, maar wel qua tijd. Ik heb het niet meegemaakt. Ik heb er wel over gelezen en heb op school de feiten en jaartallen uit mijn hoofd geleerd. Alleen gaan de geschiedenislessen vooral over de grote gebeurtenissen.
De echte verhalen
Het werd voor mij weer tastbaar toen ik in gesprek kwam met een 80-jarige vrouw. Ik noem haar voor het gemak even Marie. Voor haar heb ik een levensboek geschreven. En tijdens de interviews over de oorlog, realiseerde ik me weer wat een persoonlijke verhalen erachter steken. De herinneringen aan de feiten, de grote gebeurtenissen zullen nog lange tijd in de geschiedenisboeken bewaard blijven. De persoonlijke verhalen liggen bij de mensen die het daadwerkelijk hebben meegemaakt. De echte verhalen … van echte mensen, zeg maar.
Over rolluiken en bommen
Ik hing echt aan haar lippen toen Marie vertelde over de situaties in haar straat waar mensen van het verzet samenleefden met vrouwen die ‘gastvrouw’ waren voor de Duitsers. Over hoe de vrouwen ruzie maakten, omdat ze vonden dat de ander klanten (of sorry…gasten) afpikte. Dat ze zich nog steeds het geluid van de rolluiken herinnert die dan over en weer boos werden dichtgetrokken. Het bracht een lach op haar gezicht. Maar ook de minder mooie verhalen, die ineens zo levensecht worden en waarvan de heftigheid pas doordringt als het verteld wordt door iemand die er echt bij was. Het huis van Marie was een EHBO-post en na de bombardementen in het centrum van Rotterdam kwamen de gewonden naar het huis om verzorgd te worden. Marie (toen 7 jaar) liep met een doekje rond om het bloed van de grond te vegen.
En de rondtocht die zij met haar familie maakte, omdat het op dat moment niet veilig was om terug te gaan naar Rotterdam, is een verhaal waar geen geschiedenisboek tegenop kan. En dan de dag van de bevrijding. We kennen allemaal de foto’s van het feest dat toen losbarstte. Maar hoe voelde dit voor iemand die er bij was? Iemand die een lange periode van bijna constante angst heeft meegemaakt, waar ineens een einde aankomt? Die verhalen zijn goud waard. En mogen niet vergeten worden.
Spijt
Met mijn opa’s en oma’s heb ik niet veel over de oorlog gesproken. Daar heb ik soms spijt van. Met hen kan ik het nu niet meer bespreken. Een levensboek schrijven voor iemand die het wel allemaal heeft meegemaakt voelt daarom als een voorrecht.
En jullie? Hebben jullie verhalen uit eerste hand van mensen die de oorlog nog hebben meegemaakt? Ik ben benieuwd naar die verhalen.
Herinneringen delen, Herinneringen maken, Herinneringen vieren
Hoe kun je een ander helpen herinneringen op te halen?
“Een complete herinnering draagt alle beelden,
geluiden, gevoelens, smaken en geuren
van de oorspronkelijke ervaring in zich”
Herinneringen – De één voelt ze, de ander ziet beelden en weer iemand anders hoort een bepaald geluid. Iedereen heeft hier een voorkeur in. Hierop inspelen maakt de herinnering levend en verhalen komen gemakkelijker naar boven.
Tijdens een cursus NLP (Neuro Linguistisch Programmeren) kwam ik in aanraking met representatiesystemen. We gebruiken onze zintuigen naar buiten toe om de dingen om ons heen waar te nemen en naar binnen om de ervaring opnieuw op te roepen en te representeren. De diverse manieren waarop we informatie opnemen, opslaan en coderen worden ‘representatiesystemen’ genoemd. Bron: Iedereen heeft z’n eigen voorkeursyste(e)m(en). In de westerse cultuur zijn het gezicht (visueel), het gehoor (auditief tonaal) en het gevoel (kinesthetisch) de meest toonaangevende representatiesystemen. En dan is er nog auditief digitaal, dit is een aangeleerd systeem en richt zich op de interne dialoog. Interessant, want als je weet wat het voorkeurssysteem van je gesprekspartner op dat moment is, dan kun je jouw woorden hierop aansluiten. Hij/zij zal eerder begrijpen wat je bedoelt én ook gemakkelijker antwoorden.
Werkt dit ook bij het ophalen van herinneringen?
De cursus richtte zich voornamelijk op het aansluiten bij je gesprekspartner en zo sneller harmonie te creëren. Ik was nieuwsgierig of dit ook zou werken bij het ophalen van herinneringen en ben op zoek gegaan naar informatie hierover en heb het in de praktijk uitgetest.
Ik was op dat moment een levensboek aan het schrijven voor een vrouw en het eerste gesprek verliep wat moeizaam. Ik merkte dat mijn gesprekspartner niet altijd wat kon met mijn vragen en de verhalen die ze vertelde bleven oppervlakkig. Het interview daarna ben ik extra goed gaan luisteren. Welke woorden gebruikte zij als ze herinneringen wilde ophalen? En hoe keek ze? En ik ging experimenteren met woorden om er zo achter te komen wat haar stimuleerde bij het ophalen van een herinnering. Het gesprek liep fantastisch, we werden allebei steeds enthousiaster en voor we het wisten waren bijna twee uur verstreken. Gelukkig werd ze gebeld, anders zaten we misschien nu nog wel te kletsen.
De theorie erachter
Een complete herinnering draagt alle beelden, geluiden, gevoelens, smaken en geuren van de oorspronkelijke ervaring in zich. We geven echter de voorkeur aan één van deze representatiesystemen om toegang te krijgen tot de herinnering. Je kunt dit bij jezelf nagaan. Als je terugdenkt aan een bepaalde vakantie, wat komt er dan het eerst in je op? Een beeld, een geluid of een gevoel? Dit is het richtsysteem, het innerlijke zintuig dat dient als ‘drukknop’ om een herinnering op te roepen. Wil je dat de ander zich een gebeurtenis goed herinnert, neem dan in je vraag woorden op die zich richten op het voorkeurssysteem van je gesprekspartner.
Woorden en zegswijzen per representatiesysteem:
Visueel:
kijken, beeld, verbeelding, visualiseren, verhelderen, opmerken, tonen.
Ik zie wat je bedoelt.
Welke inzichten had je toen?
Laat eens zien wat je bedoelt?
Hoe kijk je daarop terug?
Hoe zag je huis eruit? Welke kleur had de voordeur?
Auditief:
zeggen, accent, ritme, weerklinken, luisteren, oproepen
Bij wijze van spreken
In harmonie samenleven
Welke geluiden horen daarbij?
Kon je de vogels ’s ochtends horen zingen
Kun je het mooiste muziekstuk dat je kent innerlijk horen?
Kinesthetisch
aanraken, contact, tastbaar, warm, koud, hanteren, voelen, bevatten
Hoe voelde je je daarbij?
Wat deed dat met je?
Ik kan mijn vinger er niet op leggen.
Auditief digitaal
beslissen, denken, weten, herkennen, evalueren, proces, bewust, bedenken
Ik snap wat je bedoelt.
Wat herken je?
Wat dacht je toen?
Oogzoekbewegingen bij het ophalen van herinneringen (oogzoekbewegingen bij iemand tegenover je):
Bedenk altijd: Mensen zijn uniek en niet in hokjes te stoppen. Dus: blijf luisteren!!!
‘je kunt beter nu bezig zijn met het tastbaar maken
van jouw herinneringen en dit misschien nog lang niet nodig
hebben, dan dit uitstellen tot het te laat is’
Toen ik mensen in mijn omgeving vertelde dat ik met Mooie Herinneringen onder andere mensen die binnenkort afscheid moeten nemen van het leven, wilde helpen hun levensverhaal te vertellen, kreeg ik een keer de reactie: “Maar willen die mensen zich hier wel op richten? Ze zijn juist aan het strijden om te blijven leven en voelt bezig zijn met zo’n aandenken dan niet als opgeven?”
Hier moest ik wel even over nadenken, want dat was niet mijn bedoeling. Ik ben mij hier in gaan verdiepen en hoorde en las dat het ophalen van herinneringen juist heel fijn kan zijn. Je bent dan niet alleen maar bezig met je ziekte, maar juist met je leven. Voor mij sluit het één het ander dan ook niet uit. Iemand kan vechten voor zijn leven en daarnaast ook nadenken over het afscheid, onder het mom van ‘je kunt beter nu bezig zijn met het tastbaar maken van jouw herinneringen en dit misschien nog lang niet nodig hebben, dan dit uitstellen tot het te laat is’. Als je ziek bent word je heen en weer geslingerd tussen onzekerheid en vertrouwen en je kunt het gevoel hebben de controle te verliezen. Bezig zijn met je verhaal kan houvast bieden.
Ook wil iemand die ziek is vaak iets doen voor zijn/haar dierbaren. Veel mensen denken dan in eerste instantie aan praktische zaken, maar het gaat dierbaren meer om de persoon. Die willen ze niet vergeten. Mensen hebben vele momenten, gedachten en emoties met elkaar gedeeld en willen deze blijven koesteren. Het voelt dan fijn om de mensen in jouw omgeving hierbij te helpen door een tastbare herinnering achter te laten.
Heb jij weleens afscheid moeten nemen van een dierbare? Doe je nu nog iets om de herinnering aan diegene levend te houden? Wil je dit delen? Laat dan een reactie achter.